برهمکنش همزیستی میکوریزایی و آبیاری تکمیلی بر عملکرد و کیفیت علوفه و دانه گندم دیم در شرایط متغیر بارش انتهای فصل

تاثیر آبیاری تکمیلی بر همزیستی­ میکوریزایی گندم دیم رقم آذر2 در زمان‌های متغیر آخرین بارندگی بهاره  در یک آزمایش دوساله به­صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در سال‌های 1393و 1394 در مرکز تحقیقات کشاورزی آذربایجان­غربی بررسی شد. تیمارهای آزمایش شامل زمان پایان بارندگی (20 اردیبهشت، 3 خرداد و 17 خرداد)، همزیستی قارچ (شاهد و قارچ گونهGlomus intraradices) و آبیاری (دیم و یک نوبت آبیاری تکمیلی) بودند. نتایج نشان داد که همزیستی میکوریزایی تحت شرایط آبیاری تکمیلی باعث افزایش معنی­دار کیفیت علوفه (فسفر و کلسیم) و دانه ­(فسفر) گندم نسبت به کشت دیم شد. بیشترین درصد پروتئین (98/21 درصد) و عملکرد دانه (55/1326 کیلوگرم در هکتار) مربوط به آبیاری تکمیلی ­گیاهانی میکوریزایی بوده که آخرین بارندگی را به ترتیب در 20 اردیبهشت و  17 خرداد داشتند. به طور کلی کیفیت علوفه و دانه گندم در کشت دیم با یک نوبت آبیاری تکمیلی بهبود می­یابد و رابطه میکوریزایی صرف­نظر از زمان پایان بارندگی در میزان بهبود کیفیت و عملکرد دانه (در آبیاری تکمیلی تا 15 درصد و در کشت دیم تا 10 درصد) موثر بود. در نتیجه در شرایط کم­آبی با مدیریت صحیح منابع آب و کاربرد کودهای بیولوژیک علاوه بر کاهش میزان آب مصرفی و تقویت گیاه، می‌توان ضمن غنی‌سازی محصولات زراعی گامی مؤثر در راستای کشاورزی پایدار برداشت.